گشنیز

1 تاریخچه گشنیز  

• گشنیز یکی از گیاهان قدیمی است که قدمت کاربرد آن به عنوان یک ادویه و درمان در سنت های مختلف پزشکی به ده ها هزار سال میرسد. به طور خاص ، این سبزی در مناطق آسیای مرکزی و جنوب غربی آسیا بومی است و احتمالا در هند ، ایران و مصر نیز به کار گرفته شده است. 
  
• در سنت های مختلف پزشکی ، برای درمان بیماری های مختلف مانند درد شکم ، عفونت های روده ، سرفه ، بیماری های قلبی ، عفونت های مثانه ، عفونت های ادراری و حتی به عنوان یک ضد افسردگی استفاده می شد و در ادوار مختلف به عنوان یک ادویه در غذاها و نوشیدنی ها نیز مورد استفاده قرار گرفته است.
  
• در ایران گشنیز به عنوان یکی از ادویه های مهم در غذاهای سنتی مانند اش و خورشت ها به کار می رود.
  
• امروزه به عنوان یکی از ادویه های مهم در آشپزی و طب سنتی به کار گرفته می شود و در بسیاری از کشور ها از جمله ایران ، هند ، پاکستان ، ترکیه ، کشورهای حوزه خلیج فارس و کشور های حوزه مدیترانه مورد استفاده قرار میگیرد . 

گشنیز در فرهنگ های مختلف 

گشنیز یکی از ادویه های مهم در آشپزی هندوستان است و در تهیه غذاهای سنتی هندی مانند کاری ، بریانی ، دال و ساموسا مورد استفاده قرار میگیرد . 

همچنین در فرهنگ هند به عنوان دارویی برای درمان بیماری های دستگاه گوارشی ، ورم ، عفونت های ادراری و سرماخوردگی استفاده میشود . 

در فرهنگ چین به عنوان یکی از ادویه های مهم در غذاهای سنتی مانند سوپ و فرایز مورد استفاده قرار میگیرد . 

در فرهنگ مصر از گشنیز در غذاهایی مانند فول مورد استفاده قرار میگیرد . 

در فرهنگ ایران در خورشت ها و غذاهای سنتی مانند اش مورد استفاده قرار میگیرد  .

به طور کلی، به دلیل عطر و طعم خوشایندی که دارد در بسیاری از فرهنگ ها به عنوان  یکی از ادویه های  اصلی در آشپزی استفاده میشود و باعث افزایش طعم و عطر غذاها میشود . 

2 طبع گشنیز

طبع این سبزی سرد و خشک است و همینطور طبع تخم گشنیز هم سرد میباشد .

از برگ در طعم دادن به غذاهای مختلف از جمله سالاد ها ، حبوبات  ، سوپ و مرغ بسیار محبوب هستند . 

برای طبخ با گشنیز ، معمولا برگ های آنها خرد شده و به غذا اضافه میشوند یا برای تزئین غذاها نیز استفاده میشود . 

3 تخم گشنیز 

میتواند یک ماده خوراکی مفید باشد . از دانه های گشنیز به دست می آید که پس از برداشت از گشنیز و خشک شدن میتوانند خورده شوند . 

حاوی فیبر و چربی است و میتواند برای تقویت سیستم ایمنی بدن ، کم کاری یا پرکاری تیروئید، تنظیم سطح هورمون و بهبود هضمی پیشگیری از یبوست مفید باشد . همچنین پودر تخم گشنیز را میتوان به عنوان ادویه در خورشت ها ، سوپ ها ، ترشیجات و اش ها استفاده کرد  . 

4 خواص گشنیز

ضد التهاب : گشنیز برای درمان التهاب های مختلف بدن مفید است ، از جمله التهاب های مفصلی ، التهاب روده ، التهاب مجاری ادراری و التهاب ریه . 

ضد اضطراب : این گیاه میتواند به عنوان یک ضد اسپاسمودیک عمل کند و به بهبود و تسکین علائم اسهال ، گازهای روده ای و سندرم روده تحریک پذیر کمک کند . 

کاهش ریسک بیماری های قلبی : می تواند به کاهش ریسک بیماری های قلبی کمک کند ، بنابراین برای افرادی که در خطر بیماری های قلبی هستند مفید است . 

بهبود عملکرد مغزی : باعث بهبود عملکرد مغزی می شود و به کاهش خطر بیماری های مغزی کمک کند و به کاهش خطر بیماری های مغزی مانند آلزایمر کمک کند . 

گشنیز برای بانوان 

گشنیز برای بانوان می تواند به عنوان یک منبع غنی  از مواد مغذی و سلامتی مفید باشد ، برخی از مزایای مصرف گشنیز برای بانوان عبارتند از : 

 ۱ .کاهش التهابات 

۲ . حفظ سلامت پوست 

۳. کاهش خطر بیماری های قلبی 

۴ . جلوگیری از بروز سرطان 

 ۵ . تنظیم هورمون ها 

میتوان گفت که مصرف گشنیز به عنوان یک بخش از رژیم غذایی سالم برای بانوان مفید است ، با این حال مصرف گشنیز برای بانوان باردار و شیرده و همچنین بیمارانی که دارای بیماری های خاص هستند ممکن است محدودیت هایی داشته باشند . بنابراین مشاوره با پزشک معالج یا متخصص تغذیه پیشنهاد میشود .

گشنیز برای خانم های باردار 

مصرف گشنیز برای خانم های باردار میتواند به عنوان یک منبع غنی از مواد مغذی و سلامتی مفید است ، با این حال برای باروری و سلامت مادر و جنین باید مصرف ان با احتیاط بیشتری استفاده شود . 

در ادامه به برخی از نکات مهم در این باره اشاره می شود:

مصرف گشنیز برای بارداران معمولا ایمن است ، اما بهتر است قبل از مصرف آن با پزشک خود مشورت کنید . 

 برخی از افراد ممکن است دچار حساسیت شوند ، بنابراین در صورت بروز هرگونه علائم نامطلوب بهتر است  مصرف ان را متوقف کنید . 

با توجه به این موارد مصرف گشنیز به عنوان یک بخش از یک رژیم غذایی سالم و متنوع برای خانم های باردار مفید است .  

این گیاه حاوی فیبرهای غذایی است که میتواند به درمان یبوست در بارداری کمک کند. حاوی آنتی اکسیدانی است که میتواند به درمان عفونت نوزادان کمک کند . 

خواص گشنیز برای کودکان 

گشنیز میتواند به عنوان یک ادویه مفید برای کودکان استفاده شود ، در ادامه به برخی از خواص گشنیز برای کودکان ذکر می شود : 

حفظ سلامت گوارش : حاوی فیبر است که میتواند به پشتیبانی از سلامت دستگاه گوارش و کاهش خطر بروز بیماری های گوارشی در کودکان کمک کند . 

سلامت پوست : حاوی ویتامین سی است که می تواند به حفظ سلامت پوست کودکان کمک کند 

تقویت سیستم عصبی : دارای مقدار زیادی از چندین ماده مغذی است که به تقویت سیستم عصبی در کودکان کمک میکند . 

کمتر شدن التهاب : حاوی مواد ضد التهابی طبیعی است که میتواند در کاهش التهابات مرتبط با بیماری های مزمن مانند التهاب مفاصل و بیماری های قلبی عروقی مفید باشد . 

در کل برای کودکان مزایای زیادی دارد مثل کمک به بی خوابی و همینطور میتواند به رشد و توسعه کودک کمک کند .

همچنین میتواند سوء تغذیه را درمان کند و حاوی خواص آنتی میکروبی است که میتواند به درمان عفونت روده در کودکان کمک کند .

خواص گشنیز برای آقایان 

پشتیبانی از سلامت مردان : ایم گیاه میتواند به پشتیبانی از سلامت جنسی و تقویت عملکرد جنسی در مردان کمک کند . 

مفید برای فشار خون :همچنین میتواند باعث پایین آوردن فشار خون شود و فشار خون بالا از بین ببرد 

برای معده و روده : برای معده و روده می تواند مفید باشد ، با استفاده از آن می توانید به راحتی از احساس درد و ناراحتی روده و معده در امان بمانید . 

تاثیر در هورمون های مردان : دارای موادی است که میتواند بر هورمون های مردان تاثیر بگذارد ، و دارای ایندول و یک کربنیک اسید هستند که میتوانند باعث مسدود شدن متابولیسم آندروژن شوند .

5 تولید و توزیع گشنیز 

درواقع یک گیاه علفی است که در مناطق گرم و معتدل جهان رشد میکند ، تولید این گیاه در بسیاری از کشورها انجام میشود ، این گیاه به عنوان یک ادویه مهم در طبخ غذاها مورد استفاده قرار میگیرد .

تولید گشنیز معمولا در باغچه ها و مزارع کوچک صورت میگیرد ، برای کاشت به یک خاک حاصلخیز و خنثی نیاز دارید و باید آبیاری مناسب و کود دهی صورت گیرد . 

همچنین معمولا به صورت بذر کاشته میشود و باید از بذر ها به محض سفید شدن آنها برداشت شوند . بعد از برداشت معمولا در بازار های محلی و فروشگاه های خوراکی به فروش میرسد . 

همچنین گشنیز خشک شده و به صورت پودر نیز در دسترس است و در بسیاری از غذاهای مختلف از جمله سالاد ها ، حبوبات ، سوپ و مرغ به عنوان یک ادویه محبوب استفاده میشود . 

توزیع این گیاه در سراسر جهان به صورت محلی و بومی انجام میشود و در بسیاری از کشورها به عنوان یک ماده اولیه مهم در صنایع غذایی استفاده میشود . 

6 انواع گشنیز 

گشنیز ایتالیایی یا گشنیز معمولی : این نوع گشنیز رایج ترین است و برای طبخ غذاهای مختلف به کار میرود .برگ های آن باریک هستند و در بیشتر مزارع و باغچه ها کشت میشوند .

گشنیز چینی : برگ های باریک و تنگ تری نسبت به گشنیز معمولی دارد و برای تزئین غذاها استفاده میشود . 

گشنیز ریشه دار : این نوع در مناطق کوهستانی رشد میکند  

توجه داشته باشید که این تقسیم بندی ممکن است در برخی مناطق متفاوت باشد و همچنین برخی نوع های دیگر نیز وجود دارند که در محل های خاصی رشد میکنند . 

7 ارزش غذایی گشنیز 

یکی از ادویه پرکاربرد در طبخ غذاهاست که به عنوان یک منبع مهم از ویتامین ها و مواد معدنی و آنتی اکسیدان های طبیعی شناخته شده است . برخی از ارزش غذایی عبارتند از : 

بتاکاروتن  : عنوان یک انتی اکسیدان مهم برای سلامت چشم ها ، پوست و افزایش سلامت قلب و عروق مفید است . 

اهن : حاوی مقدار قابل توجهی از آهن است که برای حفظ سلامت خون و پوست مفید است . 

پتاسیم : همچنین دارای پتاسیم است که برای کاهش فشار خون و حفظ سلامت قلب مفید است . 

فیبر : فیبر برای پشتیبانی از سلامت دستگاه گوارش و کاهش خطر بروز بیماری های قلبی و عروقی مفید است . 

با توجه به این موارد این گیاه به عنوان یک منبع غنی از مواد مغذی و سلامتی مفید است و میتوان ان را به عنوان یک بخش مهم از یک رژیم غذایی سالم در نظر گرفت .  

مصرف گشنیز برای این افراد ممنوع است

افرادی که به گیاهانی مانند گشنیز حساسیت دارند : برخی افراد ممکن است به دلیل حساسیت های خود نسبت به گیاهانی که به خانواده گشنیزی تعلق دارند ، در برابر گشنیز حساسیت نشان دهند . 

این حساسیت ممکن است باعث ریزش مو ، خارش ، اگزما ، تنگش نفس و یا علائم دیگری شود . 

افرادی که دارای مشکلات کلیوی هستند هم بهتر است مصرف نکنند چون حاوی اسید اکسالیک است که در صورت مصرف زیاد میتواند منجر به تشکیل سنگ کلیه شود و باید مصرف ان را محدود کنند . 

افرادی که دارای مشکلات کبدی هستند هم نیز نباید مصرف کنند چون دارای موادی است که میتواند به کبد این افراد آسیب برساند .

8 دمنوش گشنیز 

این دمنوش یکی از دمنوش های سنتی و محبوب است که از برگ ساقه گیاه گشنیز تهیه میشود و به عنوان یک محلول گیاهی دارای خواص دارویی بوده و درمان برخی بیماری ها را تسهیل میکند. همچنین به عنوان یک ماده دارای خاصیت ضد التهاب و ضد عفونی کننده است . 

درمان عفونت های مجاری ادراری  و عفونت های باکتریایی مثل سوختگی و زخم ها از جمله خواص این دمنوش است . 

به عنوان یک داروی طبیعی برای تسکین درد های مربوط به عضلات ، مفاصل و سردرد مفید باشد . 

این گیاه دارای خواص آنتی اسپاسمودیک است که میتواند به عنوان یک داروی طبیعی برای تسکین  علائم مربوط به نفخ ، تهوع و استفراغ مفید باشد .

برای تهیه این دمنوش میتوانید از برگ ها ، ساقه ها و دانه های گشنیز استفاده کنید ، زیرا همه این قسمت های گیاه دارای خواص درمانی هستند. در زیر طرز تهیه این دمنوش را توضیح می دهیم.

مواد لازم : 

دو قاشق چای خوری گشنیز خشک یا چند برگ گشنیز تازه 

یک لیوان آب

طرز تهیه : 

یک قوری را روی حرارت بگذارید و اب را به ان اضافه کنید ، وقتی اب به جوش امد ، گشنیز خشک یا برگ های تازه گشنیز را به آن اضافه کنید . 

حرارت را کم کرده و به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه دم کنید 

بعد از آن دمنوش را از حرارت بردارید و به مدت چند دقیقه خنک شوند و در صورت تمایل میتوانید به دمنوش عسل ، لیموی ترش یا نعناع اضافه کنید . 

دمنوش گشنیز را میتوان گرم یا سرد مصرف کرد .

9 غذاهایی که میتوان با گشنیز درست کرد 

در زیر به برخی از این غذاها اشاره میکنیم : 

اش :  گشنیز به عنوان یکی از ادویه های مهم در آش های ایرانی مانند آش رشته ، آش انار و آش کدو به کار میرود .

خورشت : خورشت های مختلفی مانند خورشت بادمجان ، خورشت قورمه سبزی ، خورشت آلوچه و خورشت سبزیجات را می توان درست کرد.

سالاد : همچنین می تواند به عنوان یکی از ترکیبات سالاد مورد استفاده قرار گیرد ، به عنوان مثال می توانید  سالاد فصلی تهیه کنید . 

پلو : در برخی پلوها مانند پلو ماهی ، سیب زمینی ، پلوی باقالی و پلو گوشت، به عنوان یکی از ادویه های مهم به کار میرود . 

سوپ : در بسیاری از سوپ ها مانند سوپ مرغ و سوپ سبزی ،نیز به عنوان یکی از ادویه های مهم به کار میرود .

سس : به عنوان یکی از ترکیبات سس چاشنی مرغ و سس پیتزا هم به کار میرود . 

در کل ، میتواند به عنوان یک ادویه در انواع غذاها و نوشیدنی ها استفاده شود و به غذاها طعم و بوی خاصی ببخشد . 

10 گشنیز در آثار باستانی و تاریخی 

گشنیز یکی از گیاهانی است که در آثار باستانی و تاریخی ذکر شده است ، این گیاه در متون پزشکی باستانی ، ادبیات و داستان های قدیمی و همچنین در کتاب های دینی مانند برگ های راه ، قرآن و تورات ذکر شده است . 

در زیر به برخی از ذکره های تاریخی و باستانی درباره گشنیز اشاره میکنیم : 

در کتاب های باستانی هندی ، به عنوان یکی از گیاهان دارویی مورد استفاده در طب سنتی برجسته است .در متون پزشکی باستانی یونان و روم نیز ذکر شده است ، افلاطون ، هیپوکرات و دیگر پزشکان باستانی از خواص درمانی این گیاه برای درمان  بیماری های مختلف از جمله درد ها و یا بیماری های گوارشی استفاده میکردند . 

در کتاب های دینی به عنوان یکی از گیاهان مقدس شناخته شده است ، در قرآن گشنیز به عنوان یکی از برگهای بهشتی ذکر شده است .

در تورات به عنوان یکی از گیاهان مهم در باغ ها و مزارع ذکر شده است . 

در ادبیات قدیم به عنوان یکی از گیاهان مورد علاقه و شایع بوده است ، در شعر های هومر ، شاهنامه ، دیوان حافظ و دیگر آثار ادبی به گشنیز اشاره شده  است . 

بنابراین گشنیز به عنوان یکی از گیاهان قدیمی و مورد استفاده در طب سنتی ، ادبیات و دین شناخته شده است . 

منابع :https://solidstarts.com/