تمشک، گیاهی است که به علمی Amelanchier نامیده می‌شود و در خانواده گل سرخیان قرار دارد. این گیاه بومی مناطق معتدل شمالی نیمکره شمالی است و در اکثر قسمت‌های شمالی اروپا، آسیا و آمریکای شمالی یافت می‌شود. تمشک در مناطق کوهستانی و مناطقی با آب و هوای معتدل ترجیحاً رشد می‌کند و در خاک‌هایی که خوب زهکشی شده باشند و عمق کافی داشته باشند بهتر رشد می‌کند.
ویژگی‌های گیاه تمشک
گیاه تمشک شاخه‌هایی را تشکیل می‌دهد که در ارتفاعات متوسط به باالی گیاه رشد می‌کنند. شاخه‌های تمشک برگ‌های تازه، برگ‌های پایین‌تر را می‌پوشانند. برگ‌های تمشک بر روی ساقه به صورت متناوب قرار می‌گیرند و دارای شکل بیضی یا لوزی هستند. برگ‌ها خزه‌ای، نوک تیز و لبه‌های خنثی دارند. گل‌های تمشک کوچک، سفید و یا صورتی رنگ و با تعداد پنج یا شش گلبرگ هستند. این گل‌ها به صورت چتری در چندین گل دیگر گرد هم جمع شده‌اند و روی شاخه‌ها قرار می‌گیرند.
میوه تمشک
میوه تمشک به شکل یک تاج کروی یا بیضی شکل است و در اوایل تابستان به طور تدریجی به رنگ قرمز یا سرخ می‌رسد. این میوه دارای پوستی نازک و شفاف است که میوه را پوشانده و در داخل آن یک هسته چند‌دانه‌ای قرار دارد. میوه تمشک طعمی متعادل بین ترش و شیرین دارد و معمولاً در طعمش شبیه به ترکیبی از توت‌ها، آلبالو و زردآلو است.
کاربردهای تمشک
تمشک به عنوان یک میوه خوراکی استفاده می‌شود و در تهیه انواع غذاها و نوشیدنی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. میوه تمشک به عنوان ماده اولیه در تهیه مربا، کنسرو، پوره و سس‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، تمشک در تهیه دسرها، کیک‌ها، پای‌ها، مافین و مخلفات دیگر نیز استفاده می‌شود. در برخی مناطق، از تمشک برای تهیه نوشیدنی‌های سرد و آبمیوه‌های خنک‌کننده استفاده می‌شود.
با توجه به خصوصیات گیاهی و میوه‌ای تمشک، می‌توان گفت که این گیاه با طعم خوشمزه و خواص غذایی متنوع، یکی از گزینه‌های محبوب در تغذیه است. همچنین، تمشک به عنوان یک گیاه زینتی نیز در فضای باز و باغ‌ها کاربردهای زیادی دارد.
ارزش غذایی تمشک
تمشک، میوه‌ای است که ارزش غذایی قابل توجهی دارد. در زیر ارزش غذایی تمشک در هر 100 گرم آن آورده شده است:
- انرژی: 53 کیلوکالری
- کربوهیدرات: 13.5 گرم
- چربی: 0.3 گرم
- پروتئین: 0.5 گرم
- فیبر: 5.6 گرم
- ویتامین C: 35 میلی‌گرم
- ویتامین A: 98 میکروگرم
- ویتامین K: 5.6 میکروگرم
- پتاسیم: 162 میلی‌گرم
- کلسیم: 20 میلی‌گرم
- آهن: 0.4 میلی‌گرم
- منگنز: 0.1 میلی‌گرم
تمشک دارای مقدار قابل توجهی ویتامین C است که به عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی عمل می‌کند و در محافظت از سلول‌های بدن در برابر آسیب اکسیداتیو نقش دارد. همچنین، ویتامین A که در تمشک وجود دارد، برای حفظ سلامت چشم، پوست و سیستم ایمنی بدن مهم است. ویتامین K نیز در تمشک یافت می‌شود که نقش مهمی در خون‌بندی و سلامت استخوان‌ها دارد.
تمشک دارای مقدار مناسبی از فیبر است که می‌تواند به سلامت گوارش کمک کند و در کاهش ریسک بیماری‌های قلبی، دیابت و چاقی نقش داشته باشد. همچنین، میوه تمشک دارای مقادیر قابل توجهی پتاسیم است که در حفظ تعادل آبی و فشار خون موثر است.
با توجه به ارزش غذایی تمشک، می‌توان آن را به عنوان یکی از میوه‌های مفید و مغذی در رژیم غذایی خود در نظر گرفت.
