نوعی از مرکبات ترش مزه با نام علمی ( Citrus × aurantium ) که طرفداران بسیاری در سراسر جهان دارد . درختان بومی نارنج مختص به آسیای جنوب شرقی است اما در حال حاضر در سراسر جهان منتشر شده است . این مرکب با توجه به مزه ترش و عطر منحصر به فرد خود طرفداران زیادی پیدا کرده است .
پرتقال تلخ
اگر سری به سایت های خارجی بزنيد متوجه میشید که نارنج را به عنوان پرتقال تلخ می شناسند ، نارنج دارای طعمی تند و تلخ است که بیشتر در پوست و پوسته آن قابل احساس است . دلیل این طعم تلخ از مواد شیمیایی موجود در پوست آن است .
تاریخچه نارنج
نارنج یکی از نوستالژیک ترین میوههایی است که تاریخ آن به قدیمی ترین دورههای تاریخ برمیگردد . این مرکب بومی مناطق شمال شرقی هند است که به طور طبیعی در این منطقه رشد میکند .
نام نارنج از دو کلمه “نار” و “نج” تشکیل شده که به زبان فارسی به معنی “آتشین” و “مانند ستاره” است . این نام به دلیل شکل براق و زیبای میوهی نارنج و رنگ پوستهی آن که به رنگ طلایی و براق است به آن داده شده است . این نام در زبانهای دیگر نیز مانند انگلیسی (Orange) , فرانسوی (Orange) , آلمانی (Orange) و … به همین دلیل انتخاب شده است . در گذشته با نام “نارینگ” نیز شناخته میشده که این نام نیز به دلیل شکل براق و قرمز رنگ پوستهی میوهی نارنج انتخاب شده بود .
انواع نارنج
- نارنج شیرین : به طور عمده برای خوراکی و تهیه آبمیوه مورد استفاده قرار میگیرد .
- نارنج بلوطی : به عنوان نارنج دلخواه در بسیاری از کشورها شناخته میشود. این نوع پوست ضخیم و برجسته دارد و معمولاً برای استفاده در تزئین و تهیه نوشیدنیهای مختلف استفاده میشود.
- نارنج پملو : به عنوان نارنج خوراکی شناخته میشود و به دلیل طعم ترش و شیرین، معمولاً در تهیه مربا و آبمیوه مورد استفاده قرار میگیرد. نارنج پملو اصلیترین و بزرگترین نوع نارنج است و وزن آن میتواند تا ۲۵ کیلوگرم هم برسد . پوملوها دارای پوست زرد یا سبز روشن با گوشت زرد تا صورتی در داخل هستند .
- نارنج شمال : همان گونه که از نامش پیداست به انبوه در جنگل های شمال قابل مشاهده است که طعم ترش تا تلخی دارد . میوه این گیاه ظاهری گرد و بیضی مانند دارد که کاربرد گسترده ای دارد. خواص بسیاری دارد و از باردهی مطلوبی برخوردار است. بسیار معطر است و فضا را عطرآگین می کند .
روش های تکثیر نارنج
درخت نارنج از روش های مختلفی تکثیر میشود که هدف همگی افزایش تولید و کیفیت محصول است .
- قلمه زنی : در این روش قلمه هایی از شاخه های سالم درخت زده شده و سپس میکارند .
- کشت بذر : در این روش کشت ابتدا بذر گیاه را در بهمن ماه در خزانه اولیه مورد کشت قرار میدهند برای این کار محل کشت را آماده و بذر گیاه را به مدت 24 ساعت خیس کرده و سپس پوسته آن را جدا میکنند و سپس در عمق خاک می کارند تا زمانی که درخت جدیدی رشد کند .
- پیوند : در این روش گیاه نارنج را با استفاده از پیوند به روی ریشههای یک گیاه دیگری پیوند میدهند.
- تقسیم گیاه : در این روش ریشههای گیاه نارنج را برش داده و گیاه را به دو یا چند بخش تقسیم میکنند . هر بخش باید دارای حداقل یک شاخه و یک ریش باشد . هم اکنون هر کدام را در مکان مورد نظر خود کاشته و به تدریج رشد میکنند .
آب و هوا
گرمسیری، نیمه گرمسیری و مدیترانهای مکان هایی که می تواند در آن رشد عالی داشته باشد .
دمای مناسب برای رشد نارنج در فصل رشد 15 الی 30 درجه است . میتواند در دمای پایین تر رشد کند اما باید توجه داشت باشیم که ممکن است نارنج آسیب ببیند و رشد آن کم شود .
کوددهی
کوددهی مناسب باعث رشد و افزایش تولید گیاه میشود , با توجه به اینکه درخت نارنج همانند دیگر درختان مرکبات جهت رشد خود به عناصر چون نیتروژن، فسفر و پتاسیم احتیاج دارد باید از کود های مناسب همچون کود ازت استفاده کرد .
توجه داشته باشید که که کوددهی درخت نارنج جوان که حدود 5 سال از زمان کاشتش گذشته نسبت به درخت بالغ متفاوت بوده و بایستی از مقدار کمتری کود استفاده شود . برای درخت بالغ باید از کود کامل استفاده شود. هرچه سن درخت نارنج بالاتر رود نیازش به کود بیشتر خواهد شد .
فواید مصرف نارنج
- قلب : نارنج با کاهش کلسترول خون میتواند موجب پیشگیری از ابتلا به بیماریهای قلبی ناشی از کلسترول بالا شود .
- تقویت سیستم بدنی : نارنج سرشار از ویتامین c و آنتی اکسیدان بوده به همین دلیل باعث تقویت سیستم بدن و مقاومت بدن در برابر بیماری هایی همچون سرماخوردگی است .
- دیابت : این مرکب باعث کاهش سطح قند خون میشود به همین علت مصرف نارنج موجب کاهش سطح قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع دو شود ( به یک شب معجزه نمیشه ! )
- پوست : نارنج نوعی آبرسان است که همانند یک مرطوب کننده طبیعی عمل میکند . پوست نارنج دارای خواص ضد التهابی و ضد باکتری و ضد قارچی است . که در درمان جوش و اکنه یا قارچ پا ورزشکاران موثر است .
- بهبود خواب و افسردگی و اضطراب : همچنین حاوی مواد آرامبخشی مانند ملاتونین , لیمونین میتواند به افزایش کیفیت خواب کاهش خطر بیماریهای افسردگی و اضطراب کمک کند .
- تنفسی : نارنج حاوی مواد ضد التهابی مانند کاروتنوئیدها و ویتامین C است که میتواند به کاهش خطر بیماریهای دستگاه تنفسی مانند برونشیت و آسم کمک کند .
- کاهش وزن : اکثر افراد بر این باورند که آب نارنج باعث کاهش وزن میشود خیر ! نارنج به تنهایی باعث کاهش وزن نمیشود , اما به دلیل کالری کم و فیبر قابل حل کمک به کنترل و کاهش وزن میشود .
مصرف میوه ای مانند نارنج در رژیم غذایی کم کالری میتواند باعث کاهش تقاضای بدن برای خوراکی با ارزش غذایی کمک کند و به دلیل فیبر می تواند به کنترل قند خون و سطح کلسترول کمک کند و احساس سیری بیشتری داشته باشد .
معایب مصرف نارنج
- اعصاب بدن : میوه های ترش مزه به سیستم عصبی بدن آسیب می رساند. اما در میان دیگر میوه های ترش، آب نارنج از همه کم خطر تر است .
- ضربان قلب : در مصرف بیش از اندازه نارنج احتمال بالا رفتن فشار خون زیاد است . مصرف نارنج با کافئین خطر ابتلا به حمله قلبی و سکته قلبی، غش و فشار خون را افزایش می دهد. ( توصیه میشود افرادی عمل های جراحی در پیش دارند حداقل از دو هفته قبل آب نارنج مصرف نکنند .
- آلرژی : گاهی ممکن است بعضی افراد به نارنج حساسیت داشته باشند که با مواردی مانند : تورم , خارش , نفولاکسی شدید (بیماری خطرناکی که اگر توجهی نکنید باعث مرگ میشود) را در آنها ایجاد شود .
- تداخل دارویی : مصرف نارنج با بعضی داروها ممکن است باعث افزایش یا کاهش اثر دارو شود .
مصرف نارنج در بارداری
نارنج به دلیل ویتامین C بالا باعث افزایش جذب آهن شده و برای درمان کم خونی در زنان باردار مفید است . مصرف نارنج در بارداری در حد مصرف معمول و به مقدار متعارف برای مصرف غذایی امن است . اما در مصرف بیش از حد و بدون مشورت دکتر بپرهیزید .
مصرف نارنج برای کودکان
به دلیل محتوای بالای اسید سیتریک در میوه نارنج، مصرف زیاد آن ممکن است باعث تحریک معده و سوء هاضمه شود. بنابراین، بهتر است کودکان زیر ۲ سال نارنج نخورند و کودکان بزرگتر هم باید تنها مقدار معقولی از آن را مصرف کنند .
بهتر است کودکان نارنج را به عنوان خوراکی خشک یا به همراه سالاد استفاده کنند .
مصرف نارنج برای افراد مسن
همینطور که در مطالب قبل گفتم نارنج یک آنتی اکسیدان قوی , حاوی ویتامین c و داری فیبر است به همین دلیل برای افراد مسن یک منبع تامین نیازهای مغذی عالی در رژیم غذایی آنها محسوب شود .
خوردنی ها
بخشهای مختلف نارنج , برگ، میوه، گل و پوست میوه در صنایع غذایی و دارویی برای اهداف مختلف و بهصورت روغن، عصاره و مکملهای استفاده میشود.
- آب گل در تهیه کوکتل , بیسکویت , کیک
- روغن پوست نارنج برای طعم و عطر در ساخت آبنبات، بستنی، ژله، آدامس
- میوه , مربا و مارمالاد
- پوست , دمنوش
خب خب تا اینجا کلی خوبی از نارنج گفتیم پس بریم چند تا دستور تهیه خوب یاد بگیریم .
دستور تهیه
” ماسک مو ”
مواد مورد نیاز : نارنج با پوست , آب
طرز تهیه : نارنج به همراه مقداری آب میگذاریم تا زمانی که اجزای آن از هم جدا شده پخته شود سپس مایع را به صورت و مو میمالیم .
این ماسک برای شما مانند یک نرم کننده طبیعی عمل میکند . و همچنین برای رفع خارش های پوستی مفید است .
” ماسک صورت “
مواد مورد نیاز : یک پیاز کوچک , یک نارنج , دو قاشق غذاخوری آرد جو , یک قاشق غذاخوری عسل
- پوست نارنج را رنده کرده و با آرد جو و عسل مخلوط کنید تا یک پیست سفت بدست آورید
- پیاز را رنده کرده و آب آن را با دستههای نارنج در یک ظرف مخلوط کنید.
- پوست نارنج ، آرد جو و عسل را به آب پیاز و نارنج اضافه کرده و به خوبی مخلوط کنید.
- این مخلوط را بر روی صورت خود بمالید و به مدت 15 تا 20 دقیقه بگذارید.
- سپس با آب گرم صورت خود را بشویید .
” مارمالاد ”
مواد مورد نیاز : 9 نارنج بزرگ , 9 پیمانه شکر , 7 و نیم پیمانه آب , 3 عدد لیمو ترش کوچک
- نارنج ها را 24 ساعت در آب میگذاریم .
- چند بار آب آن را عوض میکنیم .
- گوشته سفیدش را کنده و دور میریزیم , سپس پوسته نازک را همراه با خود نارنج در مخلوط کن میریزیم و مخلوط میکنیم .
- یک ساعت با شعله کم پخته و سپس شکر و آبلیمو را اضافه میکنیم و صبر میکنیم تا نیم ساعت بپزد .
- مارمالاد که سرد شد , آن را داخل شیشه ریخته و داخل یخچال میگذاریم .
دانستنی
نکات جالبی در مورد نارنج وجود دارهد که بیشتر مردم از آن بی خبرند !
* در بسیاری از کشورهای جهان، نارنج به عنوان نمادی از زیبایی، عطر، طراوت و شادابی شناخته میشود .
* در سالیان دور در شرق این کره بزرگ نارنج نماد ثروت و قدرت بوده .
* این میوه به عنوان یک نماد از همبستگی بین مردم و در فرهنگهای مختلف، به عنوان یک نماد از عشق و احترام به یکدیگر استفاده میشود .
* حافظ هم در اشعار خود این مرکبو به عنوان نماد جمال و زیبایی نام برده .
* هر مقدار که تابستان منطقه خنک تر باشد ، میوه ها ترش تر می شوند .
بزرگترین صادرکننده ها
برزیل، مصر و مکزیک از بزرگترین صادرکنندگان نارنج در جهان هستند . در سال ۲۰۲۱ برزیل با صادرات بیش از ۲.۱ میلیون تن نارنج، بزرگترین صادرکننده نارنج در جهان بوده است .
مصر با صادرات بیش از ۱.۹ میلیون تن نارنج در رتبه دوم این لیست قرار دارد و مکزیک نیز با صادرات بیش از ۱.۲ میلیون تن نارنج، در رتبه سوم قرار دارد . همچنین کشورهایی همچون اسپانیا ، آرژانتین ، آمریکا و کلمبیا نیز در میان بزرگترین صادرکنندگان نارنج در جهان قرار دارند .